دمای رنگ چیست؟

به عبارتی دیگر به میزان گرمی و سردی طیف منابع نوری؛ درجه حرارت رنگی آن منبع می‌گویند که بر اساس درجه کلوین محاسبه می‌شودیعنی هر منبع نور دارای درجه حرارت رنگی مخصوص به خود است که به نوعی رنگ طیف‌های مورد پراکنش از آن منبع را تعیین می‌کند و با درجه کلوین نیز سنجیده می‌شود.

 

 

در زمینه روشنایی و نورپردازی یک سری اصطلاحات خاص وجود دارد. از جمله این اصطلاحات در صنعت روشنایی میتوان به شار نوری، شدت نور و شاخص نمود رنگ اشاره داشت. از این اصطلاحات روشنایی حتی جهت توصیف و بررسی یک منبع نوری نیز استفاده شده و حتی ممکن است روی بسته بندی محصولات روشنایی نیز مشاهده گردند. برخی از این مهمترین این مفاهیم در این نوشته توضیح داده شده است.

بهره نوری

میزان شارنوری که توسط لامپ به ازای مصرف یک وات انرژی الکتریکی، تولید می شود، بهره نوری لامپ نام دارد. جهت بیان میزان بهره نوری از واحد لومن بر وات(lm/W) استفاده شده و آن را با η نشان می دهند. بالاتر بودن بهره نوری یک لامپ به معنی مقرون به صرفه تر بودن از از لحاظ مصرف انرژی الکتریکی است. بهره نوری ایده آل را 680 لومن بر وات در نظر می گیرند. نسبت بهره نوری یک لامپ بر 680 بازدهی الکتریکی لامپ را به درصد نشان می دهد.

شدت نور

شار نوری مقدار نور منتشر شده در تمامی جهات است، ولی در واقعیت مقدار نور خارج شده از یک لامپ در تمامی جهات یکسان پخش نشده و حتی ممکن به یک جهت خاص هدایت گردد، که می تواند به دلیل شکل آن یا استفاده از رفلکتورها در آن باشد. شدت نور میزان شار نوری منتشر شده از یک لامپ در زاویه فضایی یک استرادیان است. یکای استاندارد شدت روشنایی لومن در استرادیان بوده و به آن کاندلا یا شمع گفته شده و آن را با cd نشان می دهند. یک کاندلا میزان یک لومن شار نوری بوده که در یک استرادیان زاویه فضایی منتشر می شود.

در دو منبع نوری یکسان، هر کدام که رفلکتور استفاده شده در آن نور را در زاویه محدودتری پخش کند، شدت نور بیشتری دارد.

شدت روشنایی

یکی از مهمترین شاخصه هایی که در طراحی نورپردازی برای محیط های مختلف شدت روشنایی است. شدت روشنایی میزان شار نوری تابیده شده به واحد سطح را بازگو می کند. واحد شدت روشنایی لومن بر متر مربع (Lumen/m²) بوده که با لوکس نشان می دهند. یک لوکس میزان یک لومن شار نوری بوده که بر واحد سطح می تابد. برای اندازه گیری این کمیت از لوکس متر استفاده می شود.

درخشندگی

این کمیت که توسط چشم انسان به خوبی قابل در است به شدت نوری گفته می شود که از واحد سطح به چشم انسان می رسد. این کمیت روشنایی تراکم نور نیز نام دارد.سطح مورد نظر می تواند یک منبع نوری یا سطحی مثل دیوار یا میز باشد.واحد مورد استفاده در درخشندگی کاندلا بر متر مربع است که به آن نیت (Nit)  هم می گویند. این کمیت روشنایی تراکم نور نیز نام داشته و در واقع میزان شار نوری که در یک زاویه خاص توسط چشم انسان قابل تشخیص است را بیان می کند. درخشندگی میزان درخشان بودن یک سطح را مشخص کرده و به شدت روشنایی تابیده شده به آن و ضریب انعکاس سطح بستگی دارد. درخشندگی بیش از حد منجر به بروز خیرگی می گردد.

دمای رنگ نور

درجه حرارت رنگ یا دمای رنگ نور یکی دگر از روش های توصیف نور تولید شده توسط یک منبع نوری است. دمای رنگ نور اجازه می دهدکه در مورد ظاهر و حس نور تولید شده شناخت بیشتری حاصل شود. واحد اندازه گیری آن بر حسب کلوین بوده و معمولا مقداری  بین 1000 تا 10000 به خود می گیرد. در محدوده پایین تر و بین 2000 تا 3000 کلوین، نور سفید گرم گفته می شود و از لحاظ ظاهری بین نارنجی تا زرد مایل به سفید متغیر است
نور با درجه حرارت بین 3100 تا 4000 را به عنوان سفید سرد یا سفید روشن شناخته می شوند . چراغ های با درجه حرارت رنگ نور در این محدوده یک نور سفید خنثی تولید کرده و حتی این نور ممکن است به آبی میل داشته باشند.

در مورد نورهای با درجه حرارت بالای 4500 کلوین را نور روز را ارائه می دهد . چراغ های با دمای رنگ بالاتر از 4500 کلوین یک نور سفید مایل به آبی که تقلیدی از نور روز می باشد را ارائه می کنند .
هر چه دمای رنگ بالاتر باشد نور منتشر شده دارای ظاهری سفیدتر بوده و به اصطلاح به آن نور سردترگفته می شود. همچنین دمای رنگ کمتر که به سمت نور زردتر متمایل است، را نور گرم تر می گویند.